صلاحیت رسیدگی دادگاه صلح بر جرایم اطفال و نوجوانان
محورهای موضوعی : حقوق جزا و جرم شناسیامیرحسین فتحی 1 , امیرحسین طالبی 2
1 - گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، شهر قدس، ایران
2 - گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، شهر قدس، ایران
کلید واژه: دادگاه صلح, اطفال و نوجوانان, ماده ۱۲ قانون شورای حل اختلاف, عدالت کیفری, چالش‌های قضایی. ,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر به بررسی صلاحیت دادگاه صلح در رسیدگی به جرایم مرتبط با اطفال و نوجوانان پرداخته است. این پژوهش با تکیه بر ماده ۱۲ قانون شورای حل اختلاف، نقش این دادگاه‌ها را در نظام قضایی کشور مورد تحلیل قرار داده و ضمن بررسی مبانی حقوقی و اجرایی آن، به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه پرداخته است. روش تحقیق در این مقاله ترکیبی بوده و شامل بررسی منابع کتابخانه‌ای، تحلیل اسناد حقوقی و مطالعات نظری است. در این راستا، مقاله به بررسی سابقه تاریخی تشکیل دادگاه صلح و هدف از ایجاد آن پرداخته و سپس به تحلیل نحوه رسیدگی این دادگاه‌ها به جرایم اطفال و نوجوانان می‌پردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که دادگاه صلح با توجه به ماهیت غیررسمی‌تر و انعطاف‌پذیرتر خود، می‌تواند به‌عنوان یک مکانیزم مؤثر در رسیدگی به جرایم نوجوانان عمل کند. این دادگاه‌ها با رویکردی متفاوت نسبت به دادگاه‌های عمومی، تأکید بیشتری بر حل اختلافات به‌صورت صلح‌آمیز و هدایت نوجوانان به سوی اصلاح و بازپروری دارند. این رویکرد نه تنها به کاهش فشار بر دادگاه‌های عمومی کمک می‌کند، بلکه با توجه به سن و شرایط خاص نوجوانان، می‌تواند به ارتقای عدالت در مواجهه با این گروه سنی منجر شود. در نهایت، پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد دادگاه صلح در این حوزه ارائه شده است. این پیشنهادات شامل تقویت زیرساخت‌های حقوقی و اجرایی دادگاه صلح، افزایش آگاهی قضات و کارشناسان این دادگاه‌ها درباره روانشناسی اطفال و نوجوانان و همچنین تدوین راهکارهای دقیق‌تر برای پیشگیری از تکرار جرایم است. این اقدامات می‌تواند به تقویت نظام حقوقی کشور و تحقق اهداف اجتماعی و حقوقی در حوزه کیفر نوجوانان کمک کند.
The present article examines the jurisdiction of the Peace Court (Dadgāh-e Solh) in adjudicating crimes committed by children and adolescents. Drawing on Article 12 of the Law on the Dispute Resolution Council, this study analyzes the role of these courts within Iran’s judicial system and evaluates their legal foundations, practical mechanisms, opportunities, and challenges in handling juvenile-related offenses. The research method is hybrid, relying on library sources, legal document analysis, and theoretical studies. The article first explores the historical background and objectives behind the establishment of the Peace Court and then analyzes how these courts process juvenile cases as compared with general criminal courts. The findings demonstrate that due to their less formal and more flexible structure, Peace Courts can serve as an effective mechanism for addressing offenses committed by minors. Unlike ordinary courts, Peace Courts emphasize amicable settlement, conflict resolution, and guiding juveniles toward rehabilitation and reform rather than imposing purely punitive measures. This approach not only reduces the caseload burden on general courts but also promotes a more equitable and developmentally appropriate administration of justice for minors. Finally, the study proposes recommendations to enhance the effectiveness of Peace Courts in handling juvenile offenses. These suggestions include strengthening the legal and administrative infrastructure of these courts, improving judges’ and experts’ awareness of child and adolescent psychology, and formulating clearer guidelines aimed at preventing repeated offending. These measures can contribute to reinforcing the national judicial system and advancing social and legal objectives in the realm of juvenile justice.