تقدم سوفیا بر فرونسیس و اهمیت آن در فلسفۀ اخلاق ارسطو
الموضوعات : Philosophical thoughts in ancient Iranعلی ناظمی اردکانی 1 , رضا داوری اردکانی 2 , مالک حسینی 3
1 - دانشجوی دکتری فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: ارسطو سوفیا فرونسیس حکمت نظری حکمت عملی فضیلت نیکبختی,
ملخص المقالة :
نسبت میان فرونسیس (phronesis) یا حکمت عملی و سوفیا (sophia) یا حکمت نظری، و در سطحی دیگر، نسبت بین فضایل اخلاقی و فضایل عقلی، یکی از موضوعات مهم در فلسفۀ اخلاق ارسطوست. اهمیت موضوع نه تنها به این دلیل است که در صورت تقدم و برتری فرونسیس بر سوفیا، بین آموزه های ارسطو در متافیزیک و اخلاق نیکوماخوس تعارض پیدا ميشود، بلکه بنظر میرسد تقدم فرونسیس بر سوفیا درنهایت به نوعی عدول از فلسفة اولی و بتبع آن، آدمی را شریفترین موضوعات پنداشتن، می انجامد. البته ارسطو خود با چنین موضعی مخالف است. مسئلۀ اصلی در این مقاله اینست که آيا در فلسفة ارسطو تقدم با سوفیاست یا فرونسیس و اینکه اهمیت تقدم یکی بر دیگری چیست و چه پیامدهایی دارد؟ در این مقاله استدلال ميشود که گرچه نزد ارسطو فرونسیس از جایگاهي ممتاز برخوردار است اما درنهایت سوفیا تقدمی مبنایی دارد. از طرفی، در اندیشة ارسطویی، ائودایمونیا (eudaimonia) یا نیکبختی، جز از طریق بهره مندی از فرونسیس توأم با سوفیا ممکن نیست. پس ميتوان گفت برای شناخت غایت فلسفه، باید در مفاهیم سوفیا و فرونسیس و نسبت آنها با یکدیگر و دیگر فضایل تأمل کرد.
ارسطو (۱۳۸۹الف) اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
ارسطو (۱۳۸۹ب) متافیزیک، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
داوری اردکانی، رضا (۱۳۹۵) اخلاق در عصر مدرن، تهران: سخن.
روه (۱۳۹۴) «فرونسیس»، فرهنگ¬نامه تاریخی مفاهیم فلسفه، ج3، فلسفه اخلاق، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
زگزبسکی، لیندا (۱۳۹۶) فضایل ذهن، ترجمه امیرحسین خداپرست، تهران: کرگدن.
شتمر، پ. (۱۳۹۴) «فضیلت»، فرهنگ¬نامه تاریخی مفاهیم فلسفه، ج3، فلسفه اخلاق، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
گادامر، هانس گئورگ (۱۳۹۶) هرمنوتیک دین و اخلاق، ترجمه شهاب¬الدین امیرخانی، تهران: کتاب پارسه.
یگر، ورنر (۱۳۷۶) پایدیا، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
Gadamer, H. G. (2004). Truth and Method. London: Bloomsbury.
Noel, J. (1999). On the Varieties of Phronesis. Journal of Educational Philosophy and Theory, 31, 273-289.
Long, C.P. (2002). The Ontological Reappropriation of Phronesis. Journal of Continental Philosophy Review, 35, 35-60.
Long, C. P. (2004). The Ethics of Ontology: Rethinking an Aristotelian Legacy. New York: SUNY Press.