اشعار نویافته از قاسم کاهی در جُنگ شرف
الموضوعات : Research in Iranian classical literature
وحید برزگر قهفرخی
1
,
اصغر رضاپوریان
2
,
محمد حکیم‌آذر
3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
الکلمات المفتاحية: شعر قرن دهم, جنگ شرف, قاسم کاهی, کاهی کابلی. ,
ملخص المقالة :
جُنگ شرف یکی از نسخه‌های موجود در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که به دست عبدالرحمن ابن شرف گردآوری شده است. بخش عمدۀ این جُنگ را اشعار جامی و شعرای قرن نهم و دهم تشکیل داده است. در این میان اشعار شاعران پیش از قرن نهم نیز دیده می‌شود. شعر بسیاری از شعرای فارسی زبان ایران شرقی را در این مجموعه می‌توان یافت؛ شعرایی که بیشتر یا در شبه‌قارۀ هند ساکن بوده‌اند یا به آن بلاد سفرکرده‌اند. از جمله شعرایی که شعرشان در این جُنگ معرفی می‌شوند، قاسم کاهی است. از قاسم کاهی سی و یک غزل در جنگ شرف آمده که از بین آنها هجده غزل در دیوان چاپی وی موجود نیست. این پژوهش نشان می‌دهد جنگ شرف به‌عنوان منبعی که در دوران کاهی کابلی تصنیف شده است چه کمکی به افزایش غزل‌های وی می‌کند. در این مقاله نخست ضمن ارائۀ مقدمه‌ای کوتاه، پیشینه‌ای از پژوهش‌های مشابه صورت گرفته خواهیم آورد. در ادامه به زندگی و احوال آثار کاهی خواهیم پرداخت و در پایان ضمن ارائۀ هجده غزل نویافته و بررسی مختصری دربارۀ این آثار، به ذکر دلایلی مبنی بر صحت انتساب این غزلیات به قاسم کاهی خواهیم پرداخت.
احمد، نذیر (۱۳۹۹) قند پارسی (هجده گفتار ادبی و تاریخی)، تهران، دکتر محمود افشار با همکاری سخن.
اسکندر منشی (1314) تاریخ عالم آرای عباسی، تهران، دارالطباعه آقا سیدمرتضی.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن علی (۱۳۶۳) تاریخ منتظم ناصری، تهران، دنیاى كتاب.
بدایونی، عبدالقادر بن ملوکشاه (۱۳79) منتخب‌التواریخ، جلد ۳، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
برومند، ادیب (۱۳۴۴) شاعران دورۀ صفوی میرابوالقاسم کاهی، وحید شماره ۱۸، صص ۱9-۲۰.
ثروت، منصور (۱۳۹۳) روش تصحیح انتقادی متن، تهران، علمی.
جنگ شرف (بی‌تا) کتابخانه، موزه مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره ثبت 86730.
جهانگیر گورکانی، نورالدین محمد (۱۳۵۹) جهانگیر نامه (توزک جهانگیری)، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
راقم سمرقندی، میر سیدشریف (بی‌تا) تاریخ راقم سمرقندی، (بی‌جا)، (بی‌نا).
شیمل، آنه ماری (۱۳۸۶) در قلمرو خانان مغول، تهران، امیرکبیر.
صفا، ذبیح‌الله (۱۳۸۶) تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس.
صفری آق قلعه، علی (۱۳۹۰) نسخه شناخت، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
عبدی، محمدرضا و دیگران (۱۳۹۸) معرفی نسخۀ خطی منظومۀ «گل‌افشان» اثر کاهی کابلی، دو فصلنامۀ مطالعات شبه قارۀ دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال یازدهم، شماره ۳۶، بهار و تابستان ۱۳۹۸، صص ۱۷۵-۱۹۴.
علی یزدی، شرف الدین (1386) منظومات شرف الدین علی یزدی، به کوشش ایرج افشار، تهران، ثریا.
فتوحی، محمود (۱۳۹۵) صدسال عشق مجازی، تهران، سخن.
فرخ، محمود (1326) باد شرطه، جنگ-سفینه، یادداشت عباس اقبال آشتیانی، یادگار، سال چهارم، شماره 3، صص 56-60.
کاهی، قاسم (۱۳۶۶) دیوان قاسم کاهی به کوشش احمد کرمی، تهران، تالار کتاب.
کمال‌الدین اسماعیل، ابوالفضل (1348) دیوان خلاق‌المعانی ابوالفضل کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی، به اهتمام حسین بحرالعلومی، تهران، کتاب‌فروشی دهخدا.
گویا، سرور (1310) کاهی کابلی، مجلة کابل، سال اول، شماره 2، صص 13-14.
مدرس، میرزا محمدعلی (۱۳۶۹) ریحانه الادب، در شرح احوال و آثار علما-عرفا فقها –فلاسفه-شعرا و خطاطین بزرگ اسلامی از آغاز تا عصر حاضر، تهران، چاپخانۀ حیدری.
موسوی، سید‌عبدالرضا (۱۳۸۲) شعر فارسی در هند، ج ۱، تهران، اداره کل پژوهش‌های سیما.
هدایت، رضاقلی بن هادی (۱۳۷۳) فهرس‌التواریخ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
«کاهی کابلی» (۱۳۳۴) در مجلۀ آریانا قوس ۱۳۳۴، سال سیزدهم- شماره ۱۱.